Lajvanti (Mimosa Pudica)

લાજવંતી છોડને “ટચ-મી-નોટ” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.^(HR/1)

“તેને સામાન્ય રીતે ઉચ્ચ મૂલ્યના સુશોભન છોડ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જેનો ઉપયોગ વિવિધ ઉપચારાત્મક ઉપયોગો માટે પણ થાય છે. તેની એન્ટીઑકિસડન્ટ લાક્ષણિકતાઓને કારણે, લાજવંતી ઇન્સ્યુલિન સ્ત્રાવને વેગ આપીને બ્લડ સુગરના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. તે પેશાબની મુશ્કેલીઓ માટે ફાયદાકારક છે કારણ કે તેની પાસે છે. મૂત્રવર્ધક પદાર્થ અસર, જે પેશાબના ઉત્પાદનમાં વધારો કરે છે. લાજવંતી તેના એન્ટિકોનવલ્સન્ટ ગુણધર્મોને કારણે વાઈની સારવારમાં સંભવિતપણે મદદ કરી શકે છે. તેના એન્ટીઑકિસડન્ટ અને એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણોને કારણે, લાજવંતી પેસ્ટ ઘાના ઉપચારને ઝડપી કરવામાં મદદ કરી શકે છે. તેના બળતરા વિરોધી ગુણધર્મોને કારણે, તે પણ છે. ઘા સાથે સંકળાયેલા દુખાવો અને સોજો ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. આયુર્વેદ અનુસાર લાજવંતીનાં સીતા (ઠંડી) અને કષાય (એસ્ટ્રિજન્ટ) લક્ષણો પાઈલ્સનાં સંચાલનમાં મદદ કરી શકે છે. તેના વાટ સંતુલિત ગુણધર્મોને કારણે, લાજવંતીનું પેસ્ટ ઘા પર લગાવવાથી કપાળ આધાશીશીનો દુખાવો ઓછો કરવામાં મદદ કરી શકે છે.

લાજવંતી તરીકે પણ ઓળખાય છે :- મીમોસા પુડિકા, સામંગા, વરક્રાન્તા, નમસ્કરી, લાજુબિલતા, અદમાલતી, લજકા, લજ્જાવંતી, ટચ-મી-નોટ, રિસામણી, લાજવંતી, લજામણી, છુઈમુઈ, લજૌની, મુત્તિદાસેનુઈ, મચીકેગીડા, લજ્જાવતી, થોટ્ટા વટી, લજાવંતી, લજાવંતી ટોટ્ટલચુરુંગી, મુદુગુડામારા.

લાજવંતી પાસેથી મળેલ છે :- છોડ

લાજવંતી ના ઉપયોગો અને ફાયદાઓ:-

ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Lajvanti (Mimosa Pudica) ના ઉપયોગો અને ફાયદાઓ નીચે મુજબ દર્શાવેલ છે.^(HR/2)

• પાઈલ્સ : આયુર્વેદમાં, થાંભલાઓને આર્ષ કહેવામાં આવે છે અને તે ખરાબ આહાર અને બેઠાડુ જીવનશૈલીને કારણે થાય છે. આના પરિણામે ત્રણેય દોષો, ખાસ કરીને વાતને નુકસાન થાય છે. કબજિયાત એક અતિશય વાટને કારણે થાય છે, જેમાં પાચનશક્તિ ઓછી હોય છે. આના કારણે ગુદામાર્ગની નસો વિસ્તરે છે, જેના પરિણામે ખૂંટો થાય છે અને અગવડતા, ખંજવાળ અને બર્નિંગ જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે. તેની પિત્ત અને કફ સંતુલિત લાક્ષણિકતાઓને લીધે, લાજવંતી પાઈલ્સના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. તેના સીતા (ઠંડુ) પાત્ર અને કષાય (ત્રાંસી) ગુણધર્મને લીધે, તે સળગતી સંવેદનાઓ અને અસ્વસ્થતાને પણ ઘટાડે છે.
• ઝાડા : આયુર્વેદમાં અતિસારને અતિસાર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તે નબળા પોષણ, દૂષિત પાણી, પ્રદૂષકો, માનસિક તાણ અને અગ્નિમંડ્યા (નબળી પાચન અગ્નિ) ના પરિણામે થાય છે. આ તમામ ચલો વાતની વૃદ્ધિમાં ફાળો આપે છે. આનાથી વાત બગડી, જેના કારણે અમાનું નિર્માણ થયું અને શરીરના વિવિધ પેશીઓમાંથી પ્રવાહી આંતરડામાં લાવ્યું, જે સ્ટૂલ સાથે ભળી જાય છે. આનાથી છૂટક, પાણીયુક્ત આંતરડાની ગતિ અથવા ઝાડા થાય છે. તેના કફ સંતુલન લાક્ષણિકતાને લીધે, લાજવંતી અમાના પાચનમાં મદદ કરે છે અને પાચનમાં સુધારો કરે છે, તેથી અતિસારને નિયંત્રિત કરે છે.
• મરડો : અગ્નિમંડ્ય (ઓછી પાચક અગ્નિ) ખોરાકની ખરાબ ટેવોના પરિણામે થઈ શકે છે, જેના પરિણામે કફ દોષ અસંતુલન થાય છે. આ અમાનું સંચય ઉત્પન્ન કરે છે, જે મળમૂત્ર સાથે ભળી જાય છે અને ક્યારેક પેટ ફૂલે છે. તેના કફ સંતુલિત ગુણધર્મોને લીધે, લાજવંતી અમાના પાચનમાં મદદ કરે છે અને મરડોના લક્ષણોને ઘટાડે છે.
• ઉંદરી : એલોપેસીયા એ વાળ ખરવાની સ્થિતિ છે જેના કારણે માથા પર ટાલ પડી જાય છે. આયુર્વેદમાં તેને ખલિત્ય તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. એલોપેસીયા અસંતુલિત પિત્તા દોષને કારણે થાય છે, જે વાળના મૂળને નબળા પાડે છે અને વાળ ખરવાનું કારણ બને છે. તેના પિત્તા સંતુલિત ગુણધર્મોને લીધે, લાજવંતી પિત્ત દોષની વૃદ્ધિને ટાળવામાં મદદ કરે છે, જે વાળના મૂળને નબળા પડતા અટકાવે છે અને તેથી અકુદરતી વાળ ખરતા અટકાવે છે.
• પાઈલ્સ : પાઈલ્સ, જેને આયુર્વેદમાં આર્ષ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે નબળા આહાર અને બેઠાડુ જીવનશૈલીનું પરિણામ છે. આ ત્રણેય દોષો, ખાસ કરીને વાત અને પિત્તને બગાડે છે, પરિણામે પાચક અગ્નિનો અભાવ અને અંતે, ક્રોનિક કબજિયાત. આના કારણે ગુદામાર્ગમાં નસોનું વિસ્તરણ થાય છે, પરિણામે પાઈલ્સનું નિર્માણ થાય છે. તેની સીતા (ઠંડી) અને કષાય (કષાય) વિશેષતાઓને કારણે, લાજવંતી પેસ્ટ અથવા મલમ પાઈલ્સ માસ પર લગાવી શકાય છે જેથી બળતરા કે ખંજવાળ દૂર થાય.
• આધાશીશી : આધાશીશી એ પિત્ત દોષની ઉત્તેજનાથી થતો માથાનો દુખાવો છે. તેના પિટ્ટા સંતુલિત ગુણધર્મોને કારણે, આધાશીશી રાહત આપવા માટે લાજવંતી પેસ્ટને કપાળ પર લગાવવામાં આવે છે.

Video Tutorial

લાજવંતીનો ઉપયોગ કરતી વખતે લેવાની સાવચેતી:-

ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Lajvanti (Mimosa Pudica) લેતી વખતે નીચેની સાવચેતી રાખવી જોઈએ.^(HR/3)

• લાજવંતી લેતી વખતે ખાસ સાવચેતી રાખવી:-

  ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Lajvanti (Mimosa Pudica) લેતી વખતે નીચેની ખાસ સાવચેતી રાખવી જોઈએ.^(HR/4)

  • સ્તનપાન : પૂરતો વૈજ્ઞાનિક ડેટા ન હોવાને કારણે, નર્સિંગ કરતી વખતે લાજવંતીનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળવું અથવા પહેલા ડૉક્ટરની મુલાકાત લેવી શ્રેષ્ઠ છે.
  • ગર્ભાવસ્થા : કારણ કે ત્યાં પૂરતી વૈજ્ઞાનિક માહિતી નથી, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન લાજવંતીનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળવું અથવા પહેલા ડૉક્ટરની મુલાકાત લેવી શ્રેષ્ઠ છે.

  લાજવંતી કેવી રીતે લેવી:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, લાજવંતી (મીમોસા પુડિકા) ને નીચે દર્શાવેલ પદ્ધતિઓમાં લઈ શકાય છે.^(HR/5)

  લાજવંતી કેટલી લેવી જોઈએ:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, લાજવંતી (મીમોસા પુડિકા) નીચે દર્શાવેલ માત્રામાં લેવી જોઈએ.^(HR/6)

  લાજવંતી ની આડ અસરો:-

  ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Lajvanti (Mimosa Pudica) લેતી વખતે નીચેની આડઅસરોને ધ્યાનમાં લેવી જરૂરી છે.^(HR/7)

  • આ ઔષધિની આડ અસરો વિશે હજુ સુધી પૂરતી વૈજ્ઞાનિક માહિતી ઉપલબ્ધ નથી.

  લાજવંતી ને લગતા વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો:-

  Question. લાજવંતી કેવી રીતે મોટી થઈ શકે?

  Answer. લાજવંતી એ ઉગાડવામાં સરળ છોડ છે. તે બીજ અથવા શાખાના કટીંગમાંથી ઉગાડી શકાય છે, જો કે નિયમિતપણે મૂળિયાં કાપવાને સ્થાનાંતરિત/રોપવાથી છોડને નુકસાન થશે અને તે આઘાતમાં જશે.

  Question. લાજવંતી વૃક્ષનું આયુષ્ય કેટલું છે?

  Answer. લાજવંતી વૃક્ષનું સરેરાશ આયુષ્ય 20 વર્ષ છે.

  Question. લાજવંતીનો ઉપયોગ કરવાની બીજી કઈ રીતો છે?

  Answer. મૌખિક ઇન્જેશન 1. લાજવંતી કેપ્સ્યુલ: a. એક લાજવંતી કેપ્સ્યુલ પાણી સાથે ખાલી પેટે અથવા ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવ્યા મુજબ લો. બાહ્ય પ્રયોજ્યતા 1. લાજવંતીનું પેસ્ટ a. મુઠ્ઠીભર તાજા લાજવંતીના પાન ભેગા કરો. c પેસ્ટ બનાવવા માટે પાંદડાને એકસાથે મેશ કરો. b સરળ પેસ્ટ બનાવવા માટે, તમે વધારાનું પાણી પણ ઉમેરી શકો છો. ડી. ઘા અથવા સોજોના ઉપચારને ઝડપી બનાવવા માટે આ પેસ્ટનો ઉપયોગ કરો.

  Question. શું લાજવંતી ડાયાબિટીસને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે?

  Answer. હા, લાજવંતિની બ્લડ સુગર-ઘટાડી અસર ડાયાબિટીસના સંચાલનમાં મદદ કરી શકે છે. તેના એન્ટીઑકિસડન્ટ અને બળતરા વિરોધી લાક્ષણિકતાઓને કારણે, લાજવંતિમાંના અમુક સંયોજનો સ્વાદુપિંડના કોષોનું રક્ષણ કરે છે અને ઇન્સ્યુલિનના પ્રકાશનમાં વધારો કરે છે. આ ડાયાબિટીસના સંચાલનમાં અને ડાયાબિટીસ-સંબંધિત ગૂંચવણોને રોકવામાં મદદ કરે છે.

  ડાયાબિટીસ, જેને મધુમેહા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે વાત-કફ દોષના ઉત્તેજના અને ખરાબ પાચનના સંયોજનને કારણે થાય છે. ક્ષતિગ્રસ્ત પાચન સ્વાદુપિંડના કોષોમાં અમા (ક્ષતિયુક્ત પાચનના પરિણામે શરીરમાં રહેલો ઝેરી કચરો) ના સંચયનું કારણ બને છે, જે ઇન્સ્યુલિનની પ્રવૃત્તિને નબળી પાડે છે. તેના કફા સંતુલિત ગુણધર્મોને લીધે, લાજવંતી સામાન્ય ઇન્સ્યુલિન પ્રવૃત્તિ જાળવવામાં અને ડાયાબિટીસની સારવારમાં મદદ કરી શકે છે.

  Question. ડિપ્રેશન માટે લાજવંતિના ફાયદા શું છે?

  Answer. તેના એન્ટીડિપ્રેસન્ટ ગુણધર્મોને કારણે, લાજવંતી ડિપ્રેશનની સારવારમાં ઉપયોગી થઈ શકે છે. તેમાં ફલેવોનોઈડ્સ જેવા જૈવિક સંયોજનો છે, જે શરીરમાં રાસાયણિક સેરોટોનિનને વધારવામાં મદદ કરે છે, જે ડિપ્રેશનને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.

  Question. શું લાજવંતી એપીલેપ્સીમાં મદદ કરે છે?

  Answer. હા, લાજવંતિના એન્ટિકોનવલ્સન્ટ ગુણો એપીલેપ્સીમાં મદદ કરી શકે છે. તેમાં ફ્લેવોનોઈડ્સ હોય છે, જે સ્નાયુઓના સંકોચનને નિયંત્રિત કરવામાં અને આંચકી અટકાવવામાં મદદ કરે છે.

  Question. શું લાજવંતી મૂત્રવર્ધક રોગમાં મદદરૂપ છે?

  Answer. હા, તેની મૂત્રવર્ધક ક્રિયાને લીધે, લાજવંતી મૂત્રવર્ધક પદાર્થમાં મદદ કરે છે. તે પેશાબના આઉટપુટમાં વધારો કરે છે અને વધુ માત્રાના કિસ્સામાં મદદરૂપ થાય છે.

  Question. શું લાજવંતી સાપના ઝેર સામે કામ કરે છે?

  Answer. હા, લાજવંતીનો ઉપયોગ લોકોને સાપના ઝેરથી બચાવવા માટે થઈ શકે છે. સાપના ઝેરમાં વિવિધ પ્રકારના ઝેર હોય છે જે મૃત્યુ સહિત ગંભીર પ્રતિક્રિયાઓનું કારણ બની શકે છે. લાજવંતી લક્ષિત સ્થળ પર પહોંચે તે પહેલાં લોહીના પ્રવાહમાં ઝેરને નિષ્ક્રિય કરવામાં મદદ કરીને એન્ટી-વેનોમ તરીકે કામ કરે છે.

  Question. લાજવંતી કૃમિના ઉપદ્રવને ઘટાડવામાં કેવી રીતે મદદ કરે છે?

  Answer. તેના એન્ટિલમિન્ટિક ગુણધર્મોને કારણે, લાજવંતી કૃમિના ઉપદ્રવને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. લાજવંતી માં રહેલા એન્ટિપરાસાઇટિક રસાયણો પરોપજીવી કૃમિની પ્રવૃત્તિને નષ્ટ કરે છે અથવા ઘટાડે છે, જેના કારણે તેમને શરીરમાંથી બહાર કાઢવામાં આવે છે.

  Question. શું લાજવંતી કામોત્તેજક તરીકે કામ કરે છે?

  Answer. હા, લાજવંતી પાસે કામોત્તેજક ગુણધર્મો હોઈ શકે છે. તે શુક્રાણુઓની સંખ્યા અને ગતિશીલતાને વધારે છે. કેટલાક સંશોધનો અનુસાર, લાજવંતી સ્ખલનમાં વિલંબ કરીને જાતીય કાર્યક્ષમતામાં વધારો કરે છે.

  Question. શું લાજવંતી મેલેરિયા માટે ફાયદાકારક છે?

  Answer. લાજવંતિમાં ફલેવોનોઈડ્સ હોય છે, જે એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો ધરાવે છે અને પરોપજીવીના વિકાસને અટકાવીને મેલેરિયાની સારવારમાં મદદ કરી શકે છે.

  Question. ઝાડા માટે લાજવંતી ના ફાયદા શું છે?

  Answer. લાજવંતીમાં ટેનીન, ફ્લેવોનોઈડ્સ અને આલ્કલોઈડ હોય છે, જે તમામ આંતરડાની ગતિને ધીમી કરવામાં મદદ કરે છે. તેની એન્ટિબેક્ટેરિયલ ક્રિયા પણ બેક્ટેરિયાના વિકાસને અટકાવે છે જે ઝાડાનું કારણ બને છે.

  અતિસાર, જેને આયુર્વેદમાં અતિસાર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે નબળા આહાર, દૂષિત પાણી, ઝેર, માનસિક તાણ અને અગ્નિમંડ્ય (નબળી પાચન અગ્નિ) સહિતના વિવિધ પરિબળોને કારણે થાય છે. આ તમામ ચલો વાતની વૃદ્ધિમાં ફાળો આપે છે. આ ઉન્નત વાટ વિવિધ શારીરિક પેશીઓમાંથી પ્રવાહીને આંતરડામાં પરિવહન કરે છે, જ્યાં તે મળ સાથે ભળે છે, પરિણામે છૂટક, પાણીયુક્ત ગતિ અથવા ઝાડા થાય છે. લાજવંતિની ગ્રહી (શોષક) અને કષાય (એસ્ટ્રિજન્ટ) વિશેષતાઓ વધારાનું પ્રવાહી શોષવામાં અને ઝાડાનાં નિયંત્રણમાં મદદ કરે છે.

  Question. શું Lajvanti નો ઉપયોગ ગર્ભનિરોધક તરીકે કરી શકાય?

  Answer. તેના શુક્રાણુનાશક ગુણધર્મોને કારણે, લાજવંતીનો ગર્ભનિરોધક તરીકે ઉપયોગ કરી શકાય છે. તે ટેસ્ટોસ્ટેરોનનું સ્તર ઘટાડે છે, પરિણામે શુક્રાણુઓની સંખ્યા ઓછી થાય છે.

  Question. શું લાજવંતી ગેસ્ટ્રિક અલ્સર માટે સારી છે?

  Answer. હા, લાજવંતી પેટના અલ્સરની સારવારમાં મદદ કરી શકે છે. ફ્લેવોનોઈડ્સ, જે લાજવંતિમાં સમાવિષ્ટ છે, તે પેટના એસિડિક વાતાવરણને નિષ્ક્રિય કરવામાં મદદ કરે છે, અલ્સરનું ઉત્પાદન તેમજ અલ્સર દ્વારા ઉત્પન્ન થતી બળતરાને ઘટાડે છે.

  ગેસ્ટ્રિક અલ્સર અપચો અને અસંતુલિત પિત્ત દોષને કારણે થાય છે અને તે બળતરા જેવી લાગણીનું કારણ બની શકે છે. તેના પિત્ત સંતુલન અને સીતા (ઠંડક) ગુણોને લીધે, લાજવંતી પેટના અલ્સરના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. તે બળતરા જેવા લક્ષણોને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને રાહત આપે છે.

  Question. શું લાજવંતી ઘા મટાડવામાં મદદ કરે છે?

  Answer. હા, લાજવંતી પેસ્ટ ઘા મટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. લાજવંતિમાં રહેલા ફાયટોકોન્સ્ટીટ્યુન્ટ્સની એન્ટીઓક્સીડેન્ટ, બળતરા વિરોધી અને એન્ટીબેક્ટેરિયલ લાક્ષણિકતાઓ ઘાને સંકોચન અને બંધ કરવામાં મદદ કરે છે. તે કોલેજનના સંશ્લેષણ અને ત્વચાના નવા કોષોના પુનર્જીવનમાં પણ મદદ કરે છે. તે ઘામાં ચેપનું જોખમ પણ ઘટાડે છે, તેને ઝડપથી પુનઃપ્રાપ્ત કરવાની મંજૂરી આપે છે.

  કોઈપણ બાહ્ય ઈજાના પરિણામે ઘાવ બની શકે છે અને પીડા, બળતરા અને રક્તસ્ત્રાવ જેવા લક્ષણોનું કારણ બની શકે છે. તેની સીતા (ઠંડી) અને રોપન (હીલિંગ) લાક્ષણિકતાઓને કારણે, લાજવંતી ઘાને રૂઝાવવામાં મદદ કરે છે. તે પીડા અને બળતરા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે જ્યારે ઘાના ઉપચારને પણ પ્રોત્સાહિત કરે છે.

  Question. શું લાજવંતી સોજો ઘટાડવામાં મદદ કરે છે?

  Answer. તેના બળતરા વિરોધી ગુણધર્મોને કારણે, લાજવંતી પેસ્ટ અસરગ્રસ્ત વિસ્તાર પર લાગુ થવા પર સોજો ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. તે બળતરા પેદા કરતા મધ્યસ્થીઓની રચનાને અટકાવીને પીડા અને બળતરા ઘટાડે છે.

  સોજો એ એક લક્ષણ છે જે ઘાવ સહિત વિવિધ બીમારીઓમાં થઈ શકે છે. તેના સીતા (ઠંડા) લક્ષણોને કારણે, લાજવંતી પેસ્ટને પીડિત વિસ્તારમાં લગાવવાથી સોજો ઓછો કરવામાં મદદ મળી શકે છે.

  Question. શું લાજવંતી માથાના દુખાવા માટે ફાયદાકારક છે?

  Answer. પર્યાપ્ત વૈજ્ઞાનિક ડેટાનો અભાવ હોવા છતાં, ઘણા સંશોધનો દર્શાવે છે કે લાજવંતી માથાના દુખાવામાં મદદ કરી શકે છે. માઈગ્રેનને કારણે થતા માથાના દુખાવા સહિત માથાના દુખાવામાં રાહત મેળવવા માટે લાજવંતી પેસ્ટને કપાળ પર લગાવી શકાય છે.

  માથાનો દુખાવો પિત્ત દોષના અસંતુલનને કારણે થાય છે. તેના પિત્તા સંતુલિત ગુણધર્મોને કારણે, માથાના દુખાવામાં રાહત મેળવવા માટે લાજવંતી પેસ્ટને કપાળ પર લગાવી શકાય છે.

  SUMMARY

  “તેને સામાન્ય રીતે ઉચ્ચ મૂલ્યના સુશોભન છોડ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જેનો ઉપયોગ વિવિધ ઉપચારાત્મક ઉપયોગો માટે પણ થાય છે. તેની એન્ટીઑકિસડન્ટ લાક્ષણિકતાઓને કારણે, લાજવંતી ઇન્સ્યુલિન સ્ત્રાવને વધારીને રક્ત ખાંડના સંચાલનમાં મદદ કરે છે.