શીર્ષાસન શું છે
શીર્ષાસન આ પોઝ અન્ય પોઝ કરતાં સૌથી વધુ માન્ય યોગ પોઝ છે. માથા પર ઊભા રહેવાને સિરસાસન કહેવાય છે.
- તેને આસનોનો રાજા પણ કહેવામાં આવે છે, તેથી વ્યક્તિ અન્ય આસનોમાં નિપુણતા મેળવ્યા પછી આ આસનનો અભ્યાસ કરી શકે છે.
તરીકે પણ જાણો: સિરસાસન, શીર્ષાસન, શીર્ષાસન, હેડસ્ટેન્ડ પોશ્ચર, પોલ પોશ્ચર પોઝ, ટોપસી-ટર્વી પોશ્ચર, વિપ્રીત કરણી આસન/મુદ્રા, વિપ્રીત કરણી, શીર્ષ આસન, અપસાઇડ ડાઉન પોઝ, શીર્ષાસન
આ આસન કેવી રીતે શરૂ કરવું
- સૌપ્રથમ મેટ પર નમવું.
- પછી તમારા હાથની આંગળીઓને ઇન્ટરલોક કરો અને તેમને અને તમારા હાથને યોગ મેટ પર વધારાના પેડિંગ પર મૂકો.
- તમારી કોણીને એકબીજાની નજીક રાખો.
- તમારા માથાના પાછળના ભાગને હથેળીઓના હોલોમાં મૂકો.
- હવે, તમારા ઘૂંટણ પરથી ઉપર જાઓ અને માથા તરફ એક અથવા બે ડગલું લો.
- શ્વાસમાં લો, અને ધીમે ધીમે પગ ઉભા ન થાય ત્યાં સુધી ઉંચા કરો.
- હવે, તમારી પીઠ સીધી રાખો અને આરામ કરવાનો પ્રયાસ કરો અને પેટમાંથી ઊંડો અને ધીમે ધીમે શ્વાસ લો.
- હવે, ભ્રમરની વચ્ચે મગજ અથવા પિનીયલ ગ્રંથિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો.
આ આસન કેવી રીતે સમાપ્ત કરવું
- છોડવા અથવા નીચે આવવા માટે, તમારા ઘૂંટણને વાળો અને એક પગ નીચે કરો અને પછી બીજો.
- નવા નિશાળીયા માટે, જ્યારે તમે બીજા પગને નીચે કરો ત્યારે તમારા મિત્રને તમારો એક પગ પકડવાનું કહો.
વિડિઓ ટ્યુટોરીયલ
શીર્ષાસનના ફાયદા
સંશોધન મુજબ, આ આસન નીચે મુજબ મદદરૂપ છે(YR/1)
- તે માથાની ચામડીમાં રક્ત પરિભ્રમણ વધારીને વાળના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપે છે.
- શીર્ષાસન અથવા હેડસ્ટેન્ડ મગજમાં પરિભ્રમણ વધારે છે, જેના કારણે આપણે મગજના કાર્યોમાં સુધારો કરી શકીએ છીએ અને જોમ અને આત્મવિશ્વાસ વધારી શકીએ છીએ.
- ખરાબ રક્ત પરિભ્રમણ, ડર, નિંદ્રા, માથાનો દુખાવો, તાણ, કબજિયાત અને આંખો અને નાકની સમસ્યાઓમાં સુધારો કરી શકાય છે.
- તે કરોડરજ્જુને યોગ્ય ગોઠવણીમાં મૂકવામાં પણ મદદ કરે છે.
શીર્ષાસન કરતા પહેલા રાખવાની સાવચેતી
કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, નીચે દર્શાવેલ રોગોમાં સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે(YR/2)
- જો તમને હાઈ અથવા લો બ્લડ પ્રેશર, એથરોસ્ક્લેરોસિસ (બ્લૉક થયેલ રક્તવાહિનીઓ), મગજનો હુમલો, આંખનો ગંભીર રોગ, કાનમાં પરુ, કબજિયાત, ગરદનમાં ઈજા અથવા પિચ્યુટરી ગ્રંથિમાં ખામી હોય તો આ આસન ટાળો.
- પરંતુ આ બીમારીઓમાંથી સાજા થયા પછી તમે આ આસન અજમાવી શકો છો.
તેથી, જો તમને ઉપર જણાવેલ કોઈપણ સમસ્યા હોય તો તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લો.
યોગનો ઇતિહાસ અને વૈજ્ઞાનિક આધાર
પવિત્ર લખાણોના મૌખિક પ્રસારણ અને તેના ઉપદેશોની ગુપ્તતાને લીધે, યોગનો ભૂતકાળ રહસ્યો અને મૂંઝવણોથી ઘેરાયેલો છે. પ્રારંભિક યોગ સાહિત્ય નાજુક તાડના પાંદડા પર રેકોર્ડ કરવામાં આવ્યું હતું. તેથી તે સરળતાથી નુકસાન, નાશ અથવા ખોવાઈ ગયું હતું. યોગની ઉત્પત્તિ 5,000 વર્ષ પહેલાંની હોઈ શકે છે. જો કે અન્ય વિદ્વાનો માને છે કે તે 10,000 વર્ષ જેટલું જૂનું હોઈ શકે છે. યોગના લાંબા અને પ્રસિદ્ધ ઇતિહાસને વિકાસ, અભ્યાસ અને શોધના ચાર અલગ-અલગ સમયગાળામાં વિભાજિત કરી શકાય છે.
- પૂર્વ શાસ્ત્રીય યોગ
- શાસ્ત્રીય યોગ
- પોસ્ટ ક્લાસિકલ યોગા
- આધુનિક યોગ
યોગ એ દાર્શનિક અભિવ્યક્તિઓ સાથેનું મનોવૈજ્ઞાનિક વિજ્ઞાન છે. પતંજલિ તેની યોગ પદ્ધતિની શરૂઆત કરે છે કે મનને નિયંત્રિત કરવું જોઈએ – યોગ-ચિત્ત-વૃત્તિ-નિરોધઃ. પતંજલિ કોઈના મનનું નિયમન કરવાની જરૂરિયાતના બૌદ્ધિક આધારને શોધતી નથી, જે સાંખ્ય અને વેદાંતમાં જોવા મળે છે. યોગ, તે ચાલુ રાખે છે, મનનું નિયમન છે, વિચાર-સામગ્રીનું અવરોધ છે. યોગ એ વ્યક્તિગત અનુભવ પર આધારિત વિજ્ઞાન છે. યોગનો સૌથી આવશ્યક ફાયદો એ છે કે તે આપણને સ્વસ્થ શારીરિક અને માનસિક સ્થિતિ જાળવવામાં મદદ કરે છે.
યોગ વૃદ્ધત્વ પ્રક્રિયાને ધીમી કરવામાં મદદ કરી શકે છે. કારણ કે વૃદ્ધત્વ મોટે ભાગે ઓટોઇનટોક્સિકેશન અથવા સ્વ-ઝેર દ્વારા શરૂ થાય છે. તેથી, આપણે શરીરને સ્વચ્છ, લવચીક અને યોગ્ય રીતે લ્યુબ્રિકેટ કરીને કોષના અધોગતિની અપચય પ્રક્રિયાને નોંધપાત્ર રીતે મર્યાદિત કરી શકીએ છીએ. યોગના સંપૂર્ણ લાભો મેળવવા માટે યોગાસન, પ્રાણાયામ અને ધ્યાન બધાને જોડવા જોઈએ.
સારાંશ
શીર્ષાસન સ્નાયુઓની લવચીકતા વધારવામાં, શરીરના આકારમાં સુધારો કરવા, માનસિક તણાવ ઘટાડવામાં, તેમજ એકંદર આરોગ્યને સુધારવામાં મદદરૂપ છે.
