સ્ટોન ફ્લાવર (રોક મોસ)

સ્ટોન ફ્લાવર, જેને છરીલા અથવા ફત્તર ફૂલ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે લિકેન છે જેનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે ખોરાકના સ્વાદ અને સ્વાદને વધારવા માટે મસાલા તરીકે થાય છે.^(HR/1)

સ્ટોન ફ્લાવર, આયુર્વેદ અનુસાર, તેના મૂત્રવર્ધક ગુણધર્મોને કારણે પેશાબનું ઉત્પાદન વધારીને મુત્રાશમરી (રેનલ કેલ્ક્યુલી) અથવા કિડનીની પથરીને રોકવા અને દૂર કરવામાં અસરકારક છે. સ્ટોન ફ્લાવર પાવડર, જે એન્ટીબેક્ટેરિયલ અને બળતરા વિરોધી લાક્ષણિકતાઓ ધરાવે છે, ખાસ કરીને ઘાના ઉપચારને પ્રોત્સાહિત કરવામાં કાર્યક્ષમ છે. જોકે સ્ટોન ફ્લાવરની કોઈ પ્રતિકૂળ અસરો નથી, તેની સીતા (ઠંડાની શક્તિ) પ્રકૃતિ નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા અથવા નિયમિતપણે આ વિકૃતિઓથી પીડાતા વ્યક્તિઓમાં ઉધરસ અને શરદી જેવી કેટલીક બિમારીઓને વધુ ખરાબ કરી શકે છે.”

સ્ટોન ફ્લાવર તરીકે પણ ઓળખાય છે :- રોક મોસ, ચારેલા, છરીલા, છડીલા, સીતાશિવા, સિલાપુસ્પા, શૈલજ, પથ્થર ફૂલ, છડીલો, શિલાપુષ્પા, કલ્લુહૂ, શેલેયમ, કલ્પપુવુ, દાગડ ફૂલ, ઓસ્નેહ, કલ્પશી, રતિપુવવુ

માંથી સ્ટોન ફ્લાવર મેળવવામાં આવે છે :- છોડ

સ્ટોન ફ્લાવર ના ઉપયોગો અને ફાયદા:-

કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, સ્ટોન ફ્લાવર (રોક મોસ) ના ઉપયોગો અને ફાયદાઓ નીચે મુજબ દર્શાવેલ છે.^(HR/2)

• યુરોલિથિઆસિસ : “યુરોલિથિયાસિસ એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં મૂત્રાશય અથવા પેશાબની નળીઓમાં પથરી (એક સખત, પથરીનો સમૂહ) બને છે. આયુર્વેદમાં તેનું નામ મુત્રાશ્મરી છે. વાત-કફ સ્થિતિ મુત્રાશમરી (રેનલ કેલ્ક્યુલી) સાંગા (અવરોધ) બનાવે છે. મુત્રાવાહ સ્રોટસ (પેશાબની વ્યવસ્થા). સ્ટોન ફ્લાવરનાં મૂત્રલ (મૂત્રવર્ધક) ગુણો પેશાબના પ્રવાહમાં વધારો કરીને યુરોલિથિઆસિસને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. સ્ટોન ફ્લાવર કફ દોષને સંતુલિત કરવામાં પણ મદદ કરે છે, જે રેનલ કેલ્ક્યુલીને બનતા અટકાવવામાં મદદ કરે છે. સ્ટોન ફ્લાવર કડા (ઉકાળો): a. થોડા સ્ટોન ફ્લાવર્સને પીસી લો. b. મિશ્રણમાં 2 કપ પાણી ઉમેરો. b. 10 થી 15 મિનિટ સુધી રાંધો, અથવા જ્યાં સુધી તે તેના મૂળ વોલ્યુમના એક ક્વાર્ટર સુધી ઘટે નહીં. d. ઉકાળો ગાળી લો. ઉરોલિથિયાસિસના લક્ષણોમાંથી તાત્કાલિક રાહત મેળવવા માટે, દિવસમાં બે વાર અથવા ચિકિત્સકની સલાહ મુજબ 10-15 મિલી આ નવશેકું ઉકાળો લો.
• અસ્થમા : વાત અને કફ અસ્થમામાં સામેલ મુખ્ય દોષો છે. ફેફસાંમાં, ક્ષતિગ્રસ્ત ‘વાત’ વિક્ષેપિત ‘કફ દોષ’ સાથે જોડાય છે, જે શ્વાસના માર્ગને અવરોધે છે. આના પરિણામે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને છાતીમાંથી ઘરઘરાટીનો અવાજ આવે છે. સ્વાસ રોગ આ ડિસઓર્ડર (અસ્થમા)નું નામ છે. તેની કફ-વાત સંતુલિત લાક્ષણિકતાઓને કારણે, સ્ટોન ફ્લાવર અસ્થમાના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. આ ગુણો શ્વસન માર્ગમાં આવતા અવરોધોને દૂર કરવામાં પણ મદદ કરે છે, જેનાથી શ્વાસ લેવામાં સરળતા રહે છે. સ્ટોન ફ્લાવર વડે અસ્થમાના લક્ષણોનું સંચાલન કરવા માટેની ટીપ – a. અસ્થમાના લક્ષણોને દૂર કરવા માટે તમે મસાલા તરીકે સ્ટોન ફ્લાવરનો ઉપયોગ કરી શકો છો.

Video Tutorial

સ્ટોન ફ્લાવરનો ઉપયોગ કરતી વખતે લેવાની સાવચેતી:-

કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, સ્ટોન ફ્લાવર (રોક મોસ) લેતી વખતે નીચેની સાવચેતી રાખવી જોઈએ.^(HR/3)

• સ્ટોન ફ્લાવર લેતી વખતે ખાસ સાવચેતી રાખવી:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, સ્ટોન ફ્લાવર (રોક મોસ) લેતી વખતે નીચેની ખાસ સાવચેતી રાખવી જોઈએ.^(HR/4)

  સ્ટોન ફ્લાવર કેવી રીતે લેવું:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, સ્ટોન ફ્લાવર (રોક મોસ) ને નીચે દર્શાવેલ પદ્ધતિઓમાં લઈ શકાય છે.^(HR/5)

  સ્ટોન ફ્લાવર કેટલું લેવું જોઈએ:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, સ્ટોન ફ્લાવર (રોક મોસ) નીચે દર્શાવેલ માત્રામાં લેવા જોઈએ.^(HR/6)

  સ્ટોન ફ્લાવરની આડ અસરો:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, સ્ટોન ફ્લાવર (રોક મોસ) લેતી વખતે નીચેની આડઅસરોને ધ્યાનમાં લેવી જરૂરી છે.^(HR/7)

  • આ ઔષધિની આડ અસરો વિશે હજુ સુધી પૂરતી વૈજ્ઞાનિક માહિતી ઉપલબ્ધ નથી.

  સ્ટોન ફ્લાવર સંબંધિત વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો:-

  Question. શું સ્ટોન ફ્લાવર ક્રોનિક ગેસ્ટ્રાઇટિસ માટે સારું છે?

  Answer. હા, સ્ટોન ફ્લાવર સતત ગેસ્ટ્રાઇટિસમાં મદદ કરી શકે છે કારણ કે તેમાં એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો છે. તે બેક્ટેરિયા (એચ. પાયલોરી) ના વિકાસને અટકાવે છે જે પેટમાં બળતરા અને અલ્સરનું કારણ બને છે, જે ક્રોનિક ગેસ્ટ્રિક અગવડતામાંથી રાહત આપે છે.

  એસિડ કુદરતી રીતે પેટ દ્વારા સ્ત્રાવ થાય છે અને પાચન માટે જરૂરી છે. એસિડિટી એ એવી સ્થિતિ છે જે ત્યારે થાય છે જ્યારે પેટ વધુ પડતી એસિડનું ઉત્પાદન કરે છે. એસિડિટીનું મૂળ કારણ, આયુર્વેદ મુજબ, એક સોજો પિત્ત દોષ છે. જઠરનો સોજો એવી સ્થિતિ છે જે ત્યારે થાય છે જ્યારે પેટમાં એસિડ પેટના આંતરિક સ્તરમાં બળતરા પેદા કરે છે. સ્ટોન ફ્લાવરની સીતા (ઠંડી) અને કષાય (એસ્ટ્રિજન્ટ) લાક્ષણિકતાઓ જઠરનો સોજો જેવા લક્ષણોને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને જઠરનો સોજોથી રાહત આપે છે.

  Question. શું સ્ટોન ફ્લાવર ડાયાબિટીસમાં ફાયદાકારક છે?

  Answer. હા, સ્ટોન ફ્લાવર ડાયાબિટીસના સંચાલનમાં મદદ કરી શકે છે કારણ કે તે શરીરમાં ગ્લુકોઝ શોષણમાં સામેલ એન્ઝાઇમને અવરોધિત કરીને લોહીમાં શર્કરાનું સ્તર ઘટાડે છે. તે સ્વાદુપિંડના કોષોને એન્ટીઑકિસડન્ટ-સક્રિય ઘટકો (ફ્લેવોનોઈડ્સ અને ફિનોલ્સ) ની હાજરીને કારણે મુક્ત રેડિકલ દ્વારા થતા નુકસાનથી પણ રક્ષણ આપે છે.

  ડાયાબિટીસ, જેને મધુમેહા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે વાટ દોષ ઉત્તેજના અને ખરાબ પાચનના સંયોજનને કારણે થાય છે. ક્ષતિગ્રસ્ત પાચન સ્વાદુપિંડના કોષોમાં અમા (ક્ષતિયુક્ત પાચનના પરિણામે શરીરમાં રહેલો ઝેરી કચરો) ના સંચયનું કારણ બને છે, જે ઇન્સ્યુલિનની પ્રવૃત્તિને નબળી પાડે છે. તેના ટિકટા (કડવો) અને કફના સંતુલન લક્ષણોને કારણે, સ્ટોન ફ્લાવર ઇન્સ્યુલિનના યોગ્ય કાર્યમાં મદદ કરે છે, ડાયાબિટીસના લક્ષણો ઘટાડે છે.

  Question. શું સ્ટોન ફ્લાવર પીળા તાવમાં મદદરૂપ છે?

  Answer. પીળો તાવ એ મચ્છરો દ્વારા ફેલાતી ફલૂ જેવી ખતરનાક બિમારી છે જે વધુ તાવ અને કમળોનું કારણ બને છે. તેના એન્ટિવાયરલ ગુણધર્મોને કારણે, સ્ટોન ફ્લાવર પીળા તાવની સારવારમાં ઉપયોગી થઈ શકે છે. સ્ટોન ફ્લાવરમાં અમુક ઘટકો પીળા તાવના વાયરસની પ્રવૃત્તિઓના અવરોધક તરીકે કાર્ય કરી શકે છે. તેમાં એનાલજેસિક અને એન્ટિપ્રાયરેટિક ગુણો પણ છે, જે શરીરના દુખાવા અને તાવ જેવા લક્ષણોની રાહતમાં મદદ કરી શકે છે.

  Question. શું સ્ટોન ફ્લાવર સંધિવામાં મદદ કરે છે?

  Answer. હા, સ્ટોન ફ્લાવર સંધિવાની સારવારમાં મદદ કરી શકે છે. તેની બળતરા વિરોધી લાક્ષણિકતાઓને કારણે, સ્ટોન ફ્લાવર સંધિવા સાથે સંકળાયેલ લાંબા ગાળાની બળતરાને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે, તેથી સંધિવાના કેટલાક લક્ષણોને દૂર કરે છે.

  સંધિવા એક રોગ છે જે વાટ દોષ ખૂબ મજબૂત હોવાને કારણે થાય છે. આનાથી હાડકાં અને સાંધાઓમાં શુષ્કતા (રૂક્ષતા) વધીને પીડા અને બળતરા જેવા લક્ષણો થાય છે. સ્ટોન ફ્લાવરની સ્નિગ્ધા (તેલયુક્ત) લાક્ષણિકતા શુષ્કતા જેવા લક્ષણોને દૂર કરવામાં અને સંધિવાની પીડાદાયક સ્થિતિને રોકવામાં મદદ કરે છે.

  Question. શું સ્ટોન ફ્લાવર કિડની માટે ફાયદાકારક છે?

  Answer. હા, સ્ટોન ફ્લાવર તમારી કિડની માટે સારું હોઈ શકે છે. એક અભ્યાસ મુજબ, સ્ટોન ફ્લાવરનો અર્ક પેશાબની માત્રા અને પીએચ વધારવા માટે જોવા મળ્યો હતો, જે કિડનીમાં પથરી બનવાની સંભાવનાને ઘટાડે છે. તેણે ક્રિએટિનાઇન, યુરિક એસિડ અને પ્રોટીનનું સ્તર પણ ઘટાડ્યું, જે રેનલ કાર્ય પર તેના ફાયદાકારક પ્રભાવને દર્શાવે છે.

  હકીકતમાં, સ્ટોન ફ્લાવર કિડની માટે સારું છે. તેની મ્યુટ્રલ (મૂત્રવર્ધક) ગુણધર્મ રેનલ પથરીને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે અને પેશાબના આઉટપુટને વધારીને પેશાબની મુશ્કેલીઓથી રાહત આપે છે.

  Question. શું સ્ટોન ફ્લાવર ત્વચાની ઇજાઓમાં મદદ કરે છે?

  Answer. સ્ટોન ફ્લાવર પાવડર ત્વચાની ઇજાઓમાં મદદ કરી શકે છે, હા. તેમાં એન્ટિબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો ધરાવતા ફાયટોકેમિકલ્સ છે જે ચેપનું કારણ બની શકે તેવા બેક્ટેરિયાને મારવામાં અસરકારક છે. તદુપરાંત, સ્ટોન ફ્લાવરના બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો બળતરા ઘટાડીને અને ઘાને બંધ કરીને હીલિંગ પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવી શકે છે.

  SUMMARY

  સ્ટોન ફ્લાવર, આયુર્વેદ અનુસાર, તેના મૂત્રવર્ધક ગુણધર્મોને કારણે પેશાબનું ઉત્પાદન વધારીને મુત્રાશમરી (રેનલ કેલ્ક્યુલી) અથવા કિડનીની પથરીને રોકવા અને દૂર કરવામાં અસરકારક છે. સ્ટોન ફ્લાવર પાવડર, જે એન્ટીબેક્ટેરિયલ અને બળતરા વિરોધી લાક્ષણિકતાઓ ધરાવે છે, ખાસ કરીને ઘાના ઉપચારને પ્રોત્સાહિત કરવામાં કાર્યક્ષમ છે.