નિસોથ

નિસોથ, જેને ભારતીય જાલપ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક ઔષધીય વનસ્પતિ છે જેમાં અસંખ્ય સ્વાસ્થ્ય લાભો છે.^(HR/1)

છોડ બે પ્રકારમાં આવે છે (કાળો અને સફેદ), સફેદ વિવિધતાના સૂકા મૂળનો વધુ સામાન્ય રીતે ઉપચારાત્મક હેતુઓ માટે ઉપયોગ થાય છે. નિસોથ, આયુર્વેદ અનુસાર, કબજિયાતની સારવારમાં ફાયદાકારક છે. તેના રેચના (રેચક) ગુણધર્મોને લીધે, નિસોથ ચૂર્ણ જ્યારે ગરમ પાણી સાથે ખાવામાં આવે છે ત્યારે આંતરડાની ગતિને સરળ બનાવે છે. તેના શક્તિશાળી એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો પણ બેક્ટેરિયલ બિમારીઓના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. નિસોથનો રસ એક ગ્લાસ પાણીમાં ભેળવીને દરરોજ સવારે ખાલી પેટે પીવાથી શરીરનું તાપમાન ઘટાડીને તાવને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ મળે છે, કારણ કે તેની એન્ટિ-અલ્સર અસર છે, નિસોથનું સેવન ગેસ્ટ્રિક અલ્સર, હાઈપરએસિડિટી અને અલ્સરનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. જઠરાંત્રિય માર્ગની વિકૃતિઓ. જો તમે અન્ય એન્ટિ-ડાયાબિટીક દવા સાથે નિસોથ લઈ રહ્યા છો, તો તમારે તમારા બ્લડ સુગરના સ્તર પર નજર રાખવી જોઈએ કારણ કે તે એકાએક ઘટાડાનું કારણ બની શકે છે.

નિસોથ તરીકે પણ ઓળખાય છે :- ઓપરક્યુલિના ટર્પેથમ, સ્યામા, ત્રિબંદી, તેઉડી, ત્વુરી, ધધાકલમી, ટેરપેથ રુટ, ભારતીય જલાપ, કાલા નસોત્તરા, નિશોત્રા, વિલી તિગડે, ત્રિકોલપોકન્ના, નિસોત્તર, દુધોલોમો, કરુમ શિવદાઈ, ટેલા, તેગડા, તુર્બુદ, નિસોત્તર.

નિસોથ પાસેથી મળેલ છે :- છોડ

નિસોથ ના ઉપયોગો અને ફાયદા:-

ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Nisoth (Operculina turpethum) ના ઉપયોગો અને ફાયદાઓ નીચે મુજબ દર્શાવેલ છે.^(HR/2)

• કબજિયાત : નિસોથ, આયુર્વેદ મુજબ, ઉચ્ચ વિરેચક (શુદ્ધિકરણ) લાક્ષણિકતા ધરાવે છે, જે આંતરડાની ગતિ વધારવા અને મળને વધુ સરળતાથી બહાર કાઢવામાં મદદ કરે છે.
• પાઈલ્સ : તેના વિરેચક (શુદ્ધિકરણ) પાત્રને કારણે, નિસોથ થાંભલાઓ અને ગુદાના પ્રદેશમાં ખંજવાળ, બળતરા અને સોજો જેવા સંબંધિત લક્ષણોથી રાહત આપે છે.
• સ્થૂળતા : તેના વિરેચક (શુદ્ધિકરણ) અને ડિટોક્સિફાયિંગ ગુણોને લીધે, નિસોથ શરીરમાંથી વધુ પડતું પાણી અને ઝેર દૂર કરીને શરીરમાં વધારાની ચરબી અને સોજો ઘટાડવામાં સારો ફાયદો દર્શાવે છે.
• ઉધરસ અને શ્વાસનળીનો સોજો : કારણ કે નિસોથમાં કફા સંતુલિત લાક્ષણિકતા છે, તે શ્વસન સંબંધી વિકૃતિઓ જેમ કે ઉધરસ, શ્વાસનળીનો સોજો, અસ્થમા અને અધિક લાળને કારણે થતા શ્વાસની તકલીફમાં રાહત આપે છે.
• વોર્મ્સ : નિસોથની ક્રિમિઘ્ના (એન્ટી વોર્મ્સ) આંતરડામાં કૃમિના ઉપદ્રવની સારવારમાં ગુણવત્તાયુક્ત સહાયક છે.
• સંધિવા : તેની વિરેચક (શુદ્ધિકરણ) પ્રકૃતિને કારણે, આ જડીબુટ્ટી સંધિવાની સારવારમાં અને સાંધામાં બળતરા અને સોજો ઘટાડવામાં અસરકારક છે.

Video Tutorial

નિસોથનો ઉપયોગ કરતી વખતે લેવાની સાવચેતી:-

ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Nisoth (Operculina turpethum) લેતી વખતે નીચેની સાવચેતી રાખવી જોઈએ^(HR/3)

• નિસોથને ભલામણ કરેલ માત્રા અને અવધિમાં લેવી જોઈએ. તેની શુદ્ધિકરણ પ્રકૃતિને કારણે વધુ માત્રામાં ઝાડા અને અન્ય પાચન સંબંધિત સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
• નિસોથનો ઉપયોગ 12 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં થવો જોઈએ નહીં.
• જો કોઈને ઝાડા અને ગુદામાર્ગમાંથી રક્તસ્ત્રાવ (ગુદામાંથી રક્તસ્ત્રાવ) હોય તો નિસોથ ટાળવો જોઈએ.
• નિસોથમાં મજબૂત શુદ્ધિકરણ ગુણધર્મો છે અને જો તમને એપેન્ડિસાઈટિસ હોય તો તેનો ઉપયોગ ન કરવો જોઈએ.

• નિસોથ લેતી વખતે ખાસ સાવચેતી રાખવી:-

  ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, નિસોથ (ઓપરક્યુલિના ટર્પેથમ) લેતી વખતે નીચેની ખાસ સાવચેતી રાખવી જોઈએ.^(HR/4)

  • સ્તનપાન : નર્સિંગ દરમિયાન, નિસોથ ટાળવો જોઈએ.
  • ગર્ભાવસ્થા : ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, નિસોથ ટાળવો જોઈએ.

  નિસોથ કેવી રીતે લેવું:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, નિસોથ (ઓપરક્યુલિના ટર્પેથમ) ને નીચે દર્શાવેલ પદ્ધતિઓમાં લઈ શકાય છે.^(HR/5)

  • Nisoth churna : જમ્યા પછી અને રાત્રિભોજન પછી ચોથા ભાગથી અડધી ચમચી નિસોથ ચૂર્ણ ગરમ પાણી સાથે લો. ઢગલાની સ્થિતિમાં, ત્રિફળા ચૂર્ણ સાથે નિસોથ ચૂર્ણ લો.
  • Nisoth Juice : એકથી બે ચમચી નિસોથનો રસ લો. એક ગ્લાસ પાણી સાથે ઉમેરો. દિવસમાં એકવાર સવારે ખાલી પેટમાં તેનું સેવન કરો.

  કેટલી નિસોથ લેવી જોઈએ:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, નિસોથ (ઓપરક્યુલિના ટર્પેથમ) ને નીચે દર્શાવેલ માત્રામાં લેવા જોઈએ.^(HR/6)

  • નિસોથ જ્યુસ : દિવસમાં એકથી બે ચમચી.
  • નિસોથ ચૂર્ણ : એક ચોથા થી અડધા દિવસમાં બે વાર.

  Nisoth ની આડ અસરો:-

  ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, નિસોથ (ઓપરક્યુલિના ટર્પેથમ) લેતી વખતે નીચેની આડઅસરોને ધ્યાનમાં લેવી જરૂરી છે.^(HR/7)

  • આ ઔષધિની આડ અસરો વિશે હજુ સુધી પૂરતી વૈજ્ઞાનિક માહિતી ઉપલબ્ધ નથી.

  નિસોથને લગતા વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો:-

  Question. નિસોથનું રાસાયણિક ઘટક શું છે?

  Answer. ગ્લાયકોસાઇડ્સ રેઝિન, અસ્થિર તેલ, ગ્લુકોઝ અને ફ્રુક્ટોઝ બધા નિસોથમાં જોવા મળે છે અને તેનો ઉપયોગ સંખ્યાબંધ લાંબી બિમારીઓના ઉપચાર માટે થાય છે.

  Question. નિસોથની બે જાતો શું છે?

  Answer. નિસોથ બે જુદી જુદી જાતોમાં આવે છે: 1. કાળો રંગ (કૃષ્ણ) 2. શ્વેતા (સફેદ)

  Question. શું નિસોથમાં એન્ટિમાઇક્રોબાયલ પ્રવૃત્તિ છે?

  Answer. અભ્યાસો અનુસાર, નિસોથની સંભવિત એન્ટિબેક્ટેરિયલ પ્રવૃત્તિ બેક્ટેરિયલ કોષની દિવાલની રચનાને દબાવીને એસ્ચેરીચિયા કોલી અને શિગેલા ડિસેન્ટેરિયા દ્વારા થતા બેક્ટેરિયલ ચેપના જોખમને ઘટાડી શકે છે.

  Question. શું નિસોથ તાવ ઘટાડવા માટે સારું છે?

  Answer. નિસોથમાં એન્ટિપ્રાયરેટિક ગુણધર્મો છે અને તે સાયક્લોઓક્સિજેનેઝ એન્ઝાઇમને અટકાવે છે, જે તાવ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. તાવ દરમિયાન, આ એન્ઝાઇમને અટકાવવાથી બળતરા અને દુખાવો ઓછો થાય છે.

  Question. શું નિસોથ લીવર માટે સારું છે?

  Answer. અભ્યાસો અનુસાર, નિસોથ હેપેટોપ્રોટેક્ટીવ ગુણધર્મો ધરાવે છે અને યકૃતને રાસાયણિક નુકસાનથી રક્ષણ આપે છે.

  Question. શું નિસોથ અલ્સરનું જોખમ ઘટાડી શકે છે?

  Answer. નિસોથમાં અલ્સર વિરોધી ગુણધર્મો છે અને તે ગેસ્ટ્રિક અલ્સર, હાઇપરએસીડીટી અને અન્ય જઠરાંત્રિય સમસ્યાઓના જોખમને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.

  Question. શું ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે નિસોથ સુરક્ષિત છે?

  Answer. નિસોથને ડાયાબિટીક વિરોધી દવાઓ સાથે સિનર્જિસ્ટિક અસર થઈ શકે છે, જે બ્લડ સુગરનું સ્તર ઘટાડે છે. જો તમે ડાયાબિટીક વિરોધી દવા સાથે નિસોથનો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છો, તો તમારા બ્લડ ગ્લુકોઝના સ્તર પર નજર રાખવી એ સારો વિચાર છે.

  Question. નિસોથના સ્વાસ્થ્ય લાભો શું છે?

  Answer. અસંખ્ય તત્વોના સમાવેશને કારણે, નિસોથ તેના પીડાનાશક ગુણધર્મોને કારણે પીડાને નિયંત્રિત કરવાની ક્ષમતા સહિત અનેક સ્વાસ્થ્ય લાભો પ્રદાન કરે છે. તેની યકૃત-રક્ષણ અસરને કારણે, નિસોથમાં રહેલા એન્ટીઑકિસડન્ટો યકૃતને મુક્ત રેડિકલ નુકસાનથી સુરક્ષિત કરે છે. તેના એનાલજેસિક, બળતરા વિરોધી અને સંધિવા વિરોધી ગુણો પીડા અને બળતરા જેવા સંધિવા લક્ષણોના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. તેમના એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મોને કારણે, તે વિવિધ પ્રકારના ચેપને રોકવામાં મદદ કરે છે. નિસોથમાં રેચક અસર પણ છે, જે મળને સરળ રીતે પસાર કરવામાં મદદ કરે છે અને કબજિયાત ઘટાડે છે. તેના ઝેર વિરોધી ગુણધર્મોને લીધે, તે વીંછી અથવા સાપના ડંખમાં પણ અસરકારક છે.

  નિસોથ અનેક સ્વાસ્થ્ય લાભો પૂરા પાડે છે. તેના ઉષ્ણ (ગરમ) અને રેચના (રેચક) ગુણોને લીધે, તે અપચો અને કબજિયાત જેવા ચોક્કસ વિકારોના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. આ લાક્ષણિકતાઓ ભૂખ વધારીને અને આંતરડાની ગતિને પ્રોત્સાહિત કરીને પાચનમાં મદદ કરે છે. તેના કષાય કાર્યને લીધે, તેનો ઉપયોગ ત્વચાના ચોક્કસ વિકારો જેમ કે શુષ્કતા અથવા ક્ષતિગ્રસ્ત ત્વચાની સારવાર માટે પણ થાય છે.

  Question. શું નિસોથ એડીમાની સારવારમાં મદદ કરી શકે છે?

  Answer. હા, નિસોથ એડીમાના નિયંત્રણમાં મદદ કરી શકે છે કારણ કે તેમાં બળતરા વિરોધી તત્વો છે. તે શરીરમાં સંયોજનો (પ્રોસ્ટાગ્લાન્ડિન્સ) ના સ્તરને ઘટાડીને એડીમાને સંચાલિત કરવામાં મદદ કરે છે જે સોજો અથવા એડીમાનું કારણ બને છે.

  એડીમા એ એક પ્રકારનો સોજો છે જે શરીરના કોઈપણ વિસ્તારને અસર કરે છે અને વાત દોષના અસંતુલનને કારણે થાય છે. નિસોથની સોથર (બળતરા વિરોધી) ગુણધર્મ પીડા અને બળતરા ઘટાડીને એડીમાના સંચાલનમાં મદદ કરે છે.

  Question. શું નિસોથ તંદુરસ્ત કોલેસ્ટ્રોલના સ્તરને જાળવવામાં મદદ કરે છે?

  Answer. હા, નિસોથ તંદુરસ્ત કોલેસ્ટ્રોલના સ્તરને જાળવવામાં મદદ કરે છે કારણ કે તેમાં ચોક્કસ તત્વો (ફ્લેવોનોઈડ્સ, સેપોનિન્સ અને તેથી વધુ) નો સમાવેશ થાય છે જે શરીરની ચરબી અને લિપિડ્સના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. તે શરીરમાં સારા કોલેસ્ટ્રોલ (HDL) ના સ્તરને વધારે છે જ્યારે ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલ (LDL) ના સ્તરને ઘટાડે છે. તે પણ શક્ય છે કે આ એથરોસ્ક્લેરોસિસનું જોખમ ઘટાડે છે (પ્લેક બિલ્ડઅપને કારણે ધમનીઓનું સંકુચિત થવું).

  કોલેસ્ટરોલ એ એક વિકૃતિ છે જે અયોગ્ય અથવા ગેરહાજર પાચનના પરિણામે વિકસે છે, જેના પરિણામે અમા (અપૂર્ણ પાચનને કારણે શરીરમાં રહેલું ઝેર) રુધિરવાહિનીઓમાં ઝેરનું સંચય થાય છે. નિસોથની ઉશ્ના (ગરમ) ગુણધર્મ, જે ઉત્તમ પાચનને પ્રોત્સાહન આપે છે, એલિવેટેડ કોલેસ્ટ્રોલના સ્તરના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. તેના રેચના (રેચક) સ્વભાવને લીધે, આ અમાના યોગ્ય પાચનમાં અને આંતરડાને સાફ કરીને શરીરમાંથી ઝેર દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.

  Question. શું નિસોથ ન્યુમોનિયામાં મદદરૂપ છે?

  Answer. ન્યુમોનિયામાં નિસોથની ભૂમિકા સૂચવવા માટે અપૂરતા વૈજ્ઞાનિક પુરાવા છે.

  હા, નિસોથ ન્યુમોનિયામાં મદદ કરી શકે છે, જે કફ દોષના અસંતુલનને કારણે થાય છે. આનાથી લાળ જમા થઈ શકે છે અને શ્વસનતંત્ર અથવા ફેફસામાં અવરોધ ઊભો થઈ શકે છે. નિસોથના કફ સંતુલન અને ઉષ્ના (ગરમ) ગુણો વાયુમાર્ગમાં લાળને મુક્ત કરીને ન્યુમોનિયાથી રાહત આપે છે અને તેથી રાહત આપે છે.

  Question. શું નિસોથ ક્ષય રોગમાં મદદરૂપ છે?

  Answer. ટ્યુબરક્યુલોસિસમાં નિસોથની ભૂમિકા સૂચવવા માટે અપૂરતા વૈજ્ઞાનિક પુરાવા હોવા છતાં, તેના મૂળનો પાવડર ક્ષય રોગના સંચાલનમાં મદદ કરી શકે છે.

  ટ્યુબરક્યુલોસિસ કફ દોષના અસંતુલનને કારણે થાય છે, જે લાળના વિકાસ અને સંચયમાં પરિણમી શકે છે, શ્વસન માર્ગ અથવા ફેફસાંને અવરોધે છે. નિસોથના કફા સંતુલન અને ઉશ્ના (ગરમ) લક્ષણો વાયુમાર્ગમાં લાળને મુક્ત કરીને ક્ષય રોગને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.

  Question. શું નિસોથ રક્ત શુદ્ધિકરણમાં મદદ કરી શકે છે?

  Answer. રક્ત શુદ્ધિકરણમાં નિસોથની ભૂમિકાનો બેકઅપ લેવા માટે પૂરતા વૈજ્ઞાનિક ડેટા નથી.

  SUMMARY

  છોડ બે પ્રકારમાં આવે છે (કાળો અને સફેદ), સફેદ વિવિધતાના સૂકા મૂળનો વધુ સામાન્ય રીતે ઉપચારાત્મક હેતુઓ માટે ઉપયોગ થાય છે. નિસોથ, આયુર્વેદ અનુસાર, કબજિયાતની સારવારમાં ફાયદાકારક છે.