Tamarind (Tamarindus indica)

આમલી, જેને સામાન્ય રીતે “ભારતીય તારીખ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે અસંખ્ય સ્વાસ્થ્ય લાભો સાથેનું એક મીઠું અને ખાટા ફળ છે જે ભારતીય ભોજનનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે.^(HR/1)

આમલીના રેચક ગુણો તેને કબજિયાત માટે ઉપયોગી ઉપાય બનાવે છે. તેમાં વિટામિન સી અને એન્ટીઑકિસડન્ટો વધુ હોય છે, જે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે અને સામાન્ય શરદીની સારવારમાં ફાયદાકારક છે. આમલીનો પાઉડર બ્લડ સુગર અને ઇન્સ્યુલિનના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં પણ મદદ કરી શકે છે, જે તેને ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે ફાયદાકારક બનાવે છે. તે એવા લોકોને પણ મદદ કરી શકે છે જેઓ ખોરાકની લાલસા ઘટાડીને વજન ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે અને આમ અતિશય આહાર અટકાવે છે. આમલીના પલ્પમાં એન્થેલમિન્ટિક અસર પણ હોય છે, જે પેટમાંથી કૃમિ નાબૂદ કરવામાં મદદ કરે છે. તેના એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણોને કારણે, આમલીના બીજનો પાવડર અને મધની પેસ્ટ ત્વચા પર લગાવવાથી ઘા રૂઝાય છે અને ત્વચાના ચેપને અટકાવે છે. આમલીની પેસ્ટનો ઉપયોગ હંમેશા ગુલાબજળ, દૂધ અથવા મધ સાથે કરવો જોઈએ, કારણ કે તેનો એકલા ઉપયોગ અમુક લોકોમાં અતિસંવેદનશીલતા પેદા કરી શકે છે.

આમલી તરીકે પણ ઓળખાય છે :- Tamarindus indica, Ambli, Imlii, Amlam, Cinca, Sinja, Puli, Amalaphalam, Sincha, Chincha, Beeta, Tintrini, Chandra

આમલીમાંથી મળે છે :- છોડ

આમલીના ઉપયોગો અને ફાયદા:-

કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Tamarind (Tamarindus indica) ના ઉપયોગો અને ફાયદાઓ નીચે મુજબ દર્શાવેલ છે.^(HR/2)

• કબજિયાત : મેલિક, ટર્ટારિક અને પોટેશિયમ એસિડના નોંધપાત્ર સ્તરની હાજરીને કારણે, આમલી (ઇમલી) કબજિયાતની સારવારમાં અસરકારક હોઈ શકે છે.
• અપચો : આમલી તેના ઉપચારાત્મક ગુણોને કારણે પેટની સમસ્યાઓ જેવી કે અપચોમાં મદદ કરી શકે છે.
  આમલીના દીપન (ભૂખ લગાડનાર) ગુણધર્મ પાચનમાં મદદ કરે છે અને પેટની બિમારીઓ જેમ કે અપચો અને પેટ ફૂલવુંની સારવારમાં મદદ કરે છે. 1. એક નાની બાઉલમાં 1/2 ચમચી આમલીનો પલ્પ અથવા પેસ્ટ લો. 2. 1 ગ્લાસ નવશેકા પાણીમાં મિક્સ કરો અને સૂતા પહેલા તેનું સેવન કરો.
• યકૃત રોગ : આમલી (ઇમલી) કમળો અને યકૃતની અન્ય સમસ્યાઓની સારવારમાં ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. આમલીમાં એન્ટી-ઓક્સિડન્ટ અને હેપેટોપ્રોટેક્ટીવ સંયોજનો હોય છે જેમ કે એસ્કોર્બિક એસિડ અને કેરોટીન. તે યકૃતના કોષોને ડ્રગ-પ્રેરિત ઝેરી અસરથી રક્ષણ આપે છે, તેમજ યકૃતના કોષોને પુનર્જીવિત કરવામાં મદદ કરે છે, લિવર એન્ઝાઇમનું સ્તર ઓછું કરે છે અને યકૃતના કાર્યમાં સુધારો કરે છે.
  તેના દીપન (ભૂખ લગાડનાર) પાત્રને કારણે, આમલી લીવરના કાર્યને સુધારવામાં અને ખોરાકને પચવામાં સરળ બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે. તેની રસાયણ (કાયાકલ્પ) પ્રવૃત્તિ યકૃતના કોષોના પુનર્જીવનમાં પણ મદદ કરે છે. ટીપ્સ: 1. એક નાની બાઉલમાં 1/2 ચમચી આમલીના પાવડરને માપો. 2. ઘટકોને 1 ગ્લાસ ગરમ પાણીમાં ભેગું કરો અને લંચ અને ડિનર પછી પીવો.
• શરદીના સામાન્ય લક્ષણો : તેની ઉષ્ણ (ગરમ) શક્તિ અને કફ સંતુલિત લાક્ષણિકતાઓને કારણે, આમલી (ઇમલી) નાકમાં અવરોધ અને શરદી માટે ફાયદાકારક છે. તે શ્વસન માર્ગમાંથી ગળફાને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે અને અનુનાસિક ભીડ અને શરદીથી રાહત આપે છે. 1. અડધી ચમચી આમલીનો પાવડર લો. 2. 1 ચમચી મધમાં જગાડવો. શરદીથી રાહત મેળવવા માટે, લંચ અને રાત્રિભોજન પછી તેનું સેવન કરો.
• કૃમિ ચેપ : આમલીને કૃમિના ઉપદ્રવની સારવારમાં મદદરૂપ માનવામાં આવે છે. આમલીના ટેનીનમાં એન્ટિહેલ્મિન્ટિક ગુણધર્મો હોવાનું દર્શાવવામાં આવ્યું છે. આમલી કૃમિને લકવો કરે છે, પરિણામે તેનું મૃત્યુ થાય છે.
  આમલીની ક્રિમિઘ્ના (કૃમિ વિરોધી) ગુણધર્મ આંતરડામાં કૃમિના ઉપદ્રવને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરે છે. ટિપ્સ: 1. એક ક્વાર્ટરથી અડધી ચમચી આમલીનો પલ્પ અથવા પેસ્ટ લો. 2. 1 ગ્લાસ નવશેકા પાણીમાં બધી સામગ્રી ભેગી કરો અને સૂતા પહેલા પી લો.
• સૂકી આંખો : TSP (આંબલીના બીજ પોલિસેકરાઇડ) શુષ્ક આંખના ચિહ્નો અને લક્ષણોને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે. આમલીના બીજ પોલિસેકરાઇડની મ્યુકોએડેસિવ અને સ્યુડોપ્લાસ્ટિક લાક્ષણિકતાઓ આંખની સપાટીને સુરક્ષિત અને ભેજવા માટે સેવા આપે છે. ક્ષતિગ્રસ્ત દ્રષ્ટિ, આંખની લાલાશ, આંખમાં બર્નિંગ અથવા આંખની ખંજવાળ જેવી કોઈ દસ્તાવેજી આડઅસરો વિના તે સારી રીતે સહન કરવામાં આવે છે, અને અભ્યાસો દર્શાવે છે કે તે સમય જતાં ટીયર ફિલ્મની સ્થિરતામાં વધારો કરી શકે છે.

Video Tutorial

આમલીનો ઉપયોગ કરતી વખતે લેવાની સાવચેતી:-

ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Tamarind (Tamarindus indica) લેતી વખતે નીચેની સાવચેતી રાખવી જોઈએ.^(HR/3)

• આમલી લેતી વખતે ખાસ સાવચેતી રાખવી:-

  ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Tamarind (Tamarindus indica) લેતી વખતે નીચેની વિશેષ સાવચેતીઓ રાખવી જોઈએ.^(HR/4)

  • અન્ય ક્રિયાપ્રતિક્રિયા : આમલી રક્તસ્રાવના વધતા જોખમ સાથે જોડાયેલી છે. પરિણામે, જો તમે લોહીને પાતળું કરનાર સાથે આમલીનો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છો, તો તમારે પહેલા તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરવી જોઈએ.
    આમલીમાં રેચક ગુણ હોય છે. પરિણામે, જો તમે રેચક સાથે આમલીનો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છો, તો તમારે પહેલા તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરવી જોઈએ.
  • ડાયાબિટીસના દર્દીઓ : આમલીમાં બ્લડ શુગર લેવલ ઘટાડવાની ક્ષમતા હોય છે. પરિણામે, જો તમે ડાયાબિટીક વિરોધી દવા સાથે આમલીનો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છો, તો તમારે તમારા રક્ત ખાંડના સ્તર પર નજર રાખવી જોઈએ.
  • એલર્જી : જો તમારી ત્વચા અતિસંવેદનશીલ છે, તો આમલીના પાનની પેસ્ટ અથવા બીજનો પાવડર દૂધ અથવા ગુલાબજળ સાથે મિક્સ કરો.

  આમલી કેવી રીતે લેવી:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Tamarind (Tamarindus indica) ને નીચે દર્શાવેલ પદ્ધતિઓમાં લઈ શકાય છે.^(HR/5)

  • Tamarind paste With Water : અડધી ચમચી આમલીની પેસ્ટ લો. એક ગ્લાસ હુંફાળા પાણીમાં ઉમેરો. આંતરડાની અનિયમિતતાની કાળજી લેવા માટે આરામ કરતા પહેલા તેને રાત્રે લો.
  • Tamarind Water Mouthwash : એકથી બે કાચી આમલીને એક ગ્લાસ પાણીમાં આખી રાત પલાળી લો. બીજને અલગ કરવા માટે ભીંજાયેલી આમલીને મેશ કરો અને ભાર આપો. આ મેળવેલા આમલીના પ્રવાહીનો માઉથવોશ તરીકે ઉપયોગ કરો. દિવસમાં એકથી બે વાર આ ઉપચારનો ઉપયોગ કરવાથી મોઢાના ચાંદાથી છુટકારો મળે છે.
  • Tamarind Leaves Kwath (Decoction) : આમલી (ઇમલી)ના આઠથી દસ પાન લો તેને અડધા મગ પાણીમાં ત્યાં સુધી ઉકાળો જ્યાં સુધી પાણીનું પ્રમાણ અડધુ ન થઈ જાય. સારી સ્વચ્છતા માટે તમારી ઇજાઓને ધોવા માટે આ આમલીના ઉકાળો વાપરો

  આમલી કેટલી લેવી જોઈએ:-

  કેટલાક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Tamarind (Tamarindus indica) નીચે દર્શાવેલ માત્રામાં લેવી જોઈએ.^(HR/6)

  • Tamarind Paste : ચોથા ભાગથી અડધી ચમચી દિવસમાં બે વાર અથવા તમારા સ્વાદ પ્રમાણે.
  • Tamarind Powder : એક ચોથા ભાગથી અડધી ચમચી દિવસમાં બે વાર, અથવા, બે થી પાંચ ગ્રામ અથવા તમારી જરૂરિયાત મુજબ.
  • Tamarind Capsule : એક થી બે કેપ્સ્યુલ દિવસમાં બે વાર.
  • Tamarind Candy : તમારા સ્વાદ મુજબ.

  Tamarind ની આડ અસરો:-

  ઘણા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો મુજબ, Tamarind (Tamarindus indica) લેતી વખતે નીચેની આડઅસરોને ધ્યાનમાં લેવી જરૂરી છે.^(HR/7)

  • આ ઔષધિની આડ અસરો વિશે હજુ સુધી પૂરતી વૈજ્ઞાનિક માહિતી ઉપલબ્ધ નથી.

  આમલીને લગતા વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો:-

  Question. આમલીની રાસાયણિક રચના શું છે?

  Answer. આમલીમાં કેલ્શિયમ, આયર્ન, વિટામિન બી, સી, પોટેશિયમ, ફોસ્ફરસ, અસ્થિર તેલ અને કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ વિપુલ પ્રમાણમાં હોય છે.

  Question. આમલી તેજાબી છે કે મૂળ પ્રકૃતિમાં છે?

  Answer. આમલીની એસિડિક પ્રકૃતિ સાઇટ્રિક અને ટાર્ટરિક એસિડની હાજરીને કારણે છે.

  Question. શું હું પ્રિસ્ક્રિપ્શન અને નોન-પ્રિસ્ક્રિપ્શન દવાઓ સાથે આમલી લઈ શકું?

  Answer. આમલી દ્વારા એસ્પિરિન અને આઇબુપ્રોફેનનું શોષણ કરવામાં મદદ મળી શકે છે. પરિણામે, જો તમે એસ્પિરિન અથવા ibuprofen સાથે Tamarind નો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છો, તો તમારે પહેલા તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરવી જોઈએ.

  Question. શું એથરોસ્ક્લેરોસિસને રોકવામાં આમલીની ભૂમિકા છે?

  Answer. આમલીમાં એન્ટીઑકિસડન્ટ ફ્લેવોનોઈડ્સ, પોલિફેનોલ્સ અને ટેનીન હોય છે જે લિપિડ પેરોક્સિડેશનને અટકાવે છે. તે અન્ય એન્ટીઑકિસડન્ટ ઉત્સેચકોના સ્તરને પણ વધારે છે, એથેરોજેનિક પ્લેકની રચનાને અટકાવે છે.

  આમલીના વાટા સંતુલિત ગુણધર્મો સંધિવાના દર્દીઓમાં સાંધામાં અગવડતા, ઇડીમા અને બળતરાની શક્યતાઓને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. ટીપ્સ: 1. એક નાની બાઉલમાં 1/2 ચમચી આમલીના પાવડરને માપો. 2. તેના પર 1 ગ્લાસ નવશેકું પાણી રેડો. 3. લંચ અને ડિનર પહેલા અને પછી તેને ખાઓ.

  Question. શું સંધિવામાં આમલીની ભૂમિકા છે?

  Answer. આમલીનો ઉપયોગ આર્થરાઈટિસની સારવાર માટે થાય છે કારણ કે તે હાડકા અને કોમલાસ્થિને બગાડતા ઉત્સેચકોને અટકાવે છે. આમલી તેની બળતરા વિરોધી અને એન્ટીઑકિસડન્ટ અસરોને કારણે સંધિવા સાથે સંકળાયેલ બળતરા અને નુકસાન ઘટાડે છે.

  Question. શું ડાયાબિટીસના સંચાલનમાં આમલી (ઇમલી)ની ભૂમિકા છે?

  Answer. આમલીમાં પોલિફેનોલિક રસાયણોનો સમાવેશ થાય છે જેમ કે એપિકેટેચિન અને પ્રોસાયનિડિન પોલિમર, જે બ્લડ ગ્લુકોઝ અને ઇન્સ્યુલિનનું સ્તર ઘટાડીને ડાયાબિટીસના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. આમલીના એન્ટીઑકિસડન્ટ અને બળતરા વિરોધી ગુણો પણ ડાયાબિટીસની સમસ્યાઓ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.

  આમલી ચયાપચયમાં સુધારો કરીને અને શરીરમાં વધુ પડતા કાર્બોહાઇડ્રેટ શોષણને અટકાવીને લોહીમાં શર્કરાના સ્તરને જાળવવામાં મદદ કરે છે કારણ કે તેના અમા (ખોટી પાચનને કારણે શરીરમાં ઝેરી અવશેષો) મિલકત ઘટાડે છે, જે હાઈ બ્લડ સુગર લેવલનું પ્રાથમિક કારણ છે. ટીપ્સ: 1. એક નાની બાઉલમાં 1/2 ચમચી આમલીના પાવડરને માપો. 2. તેના પર 1 ગ્લાસ નવશેકું પાણી રેડો. 3. લંચ અને ડિનર પહેલા અને પછી તેને ખાઓ.

  Question. આમલીના તેલ સાથે રાંધવાના સ્વાસ્થ્ય લાભો શું છે?

  Answer. આમલીનું તેલ હૃદય માટે સ્વસ્થ છે અને કોલેસ્ટ્રોલના સંચાલનમાં મદદ કરે છે. તેમાં ઉર્જા તેમજ વિટામિન C અને A જેવા મહત્વના પોષક તત્વો પણ હોય છે. ખનિજો જેમ કે મેગ્નેશિયમ, ફોસ્ફરસ, આયર્ન, સોડિયમ, જસત અને બી-વિટામિન્સ આમલીના તેલમાં જોવા મળે છે (નિયાસિન, રિબોફ્લેવિન, થિયામીન, ફોલેટ)

  Question. શું આમલી ગળાના દુખાવા માટે ખરાબ છે?

  Answer. ના, આમલી ગળાના દુખાવામાં મદદ કરી શકે છે. જો તમને ગળું દુખતું હોય તો આમલીમાં પલાળેલા પાણીથી ગાર્ગલ કરો.

  આમળા (ખાટા) સ્વાદ હોવા છતાં, પાકેલી આમલીનું કફા સંતુલિત કાર્ય ગળાના દુખાવાના લક્ષણોને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. 1/2 ચમચી આમલીનો પાઉડર એક સારો પ્રારંભ બિંદુ છે. ગળાના દુખાવાથી રાહત મેળવવા માટે 1 ગ્લાસ ગરમ પાણીમાં ભેળવીને લંચ અને ડિનર પછી તેનું સેવન કરો.

  Question. શું ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન આમલી લેવી સારી છે?

  Answer. આમલી એ સૌથી લોકપ્રિય સગર્ભા ભોજનમાંનું એક છે, અને તે ઉબકા અને ઉલટીમાં મદદ કરી શકે છે. બીજી બાજુ, મોટી માત્રામાં આમલી ખાવાથી સ્વયંસ્ફુરિત ગર્ભપાત થઈ શકે છે. પરિણામે, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન આમલી ખાતા પહેલા તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરવી શ્રેષ્ઠ છે.

  SUMMARY

  આમલીના રેચક ગુણો તેને કબજિયાત માટે ઉપયોગી ઉપાય બનાવે છે. તેમાં વિટામિન સી અને એન્ટીઑકિસડન્ટો વધુ હોય છે, જે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે અને સામાન્ય શરદીની સારવારમાં ફાયદાકારક છે.